نورال  :                           نورانی شونده ،روشنایی مقدّس
نورایشیک  :                     بسیار درخشان،برّاقترین نور،بسیارتابناک
نورپری :                           پری تابناک ونورانی
نورجان  :                         دارای جانی تابناک ودرخشان،آفریده شده ازنور،بسیارزیبا
نورچین  :                         سیل روشنایی ،درخشش نور
نوردان  :                          خلق شده ازروشنایی
نورسان  :                        همچون نور،نظیر نور
نورلان  :                          تابناک گردنده،درخشان شنونده،نورانی وبرّاق
نورمان  :                          خلق شده ازنور،نظیر نور
وارجان  :                         دارای قلب وروح وجان،اهل دل،صاحب حیات
وَردا  :                             برگرفته از واژه عربی« وَرد» به معنای گل سرخ است
هومای(الهه)  :                  الهه،پرندۀ هما،پرنده دولت وسعادت،یمن وبرکت
یئشیم :                         سنگی سبزرنگ وبسیارقیمتی،سنگ یَشم
یئنی شن  :                      شادی جدید،جشن وشادی نو
یئنی گول  :                      گل نوشکفته،گلی که هنوز طراوت داشته باشد
یاراش  :                          خوشایندی،زیبایی،جذّابی
یاراشیق  :                       دوست داشتنی ،زیباوجذاب ،خوشایند وخوش ظاهر
یارپاق  :                          دراصل «یاپراق» است،برگ درخت وگیاهان
یارلیک  :                          فرمان امر،دستور
یارماکان  :                        هدیه،ارمغان
یازباهار  :                         فصل مابین تابستان وزمستان،فصل پاییز
یازگول  :                          گلی که درفصل تابستان می شکفد،گل تابستانی
یاسام  :                          نظم وترتیب ،قاعده وقانون
یاشا  :                           آفرین ،زنده باد
یاشار  :                           زندگی کننده ،دارای عمری طولانی ،سالم وسرزنده
یاشام  :                          حیات،عمر،زندگی
یاشیق  :                        خورشید،نور آفتاب
یاشیل  :                         سبزرنگ،تروتازه،باطراوت
یاشین  :                         رعدوبرق،صاعقه،آذرخش
یاغمور  :                          باران،بارندگی
یالدیز :                            مزیّن به آب طلا ونقره، زینت داده شده
یالقین  :                         سراب
یاناک  :                          گونه ،هریک ازلپهای درصورت
یوجَل  :                           رفعت، بلندی، گرانقدری
یورتسال :                         منسوب به وطن ،وطنی
یوردام  :                          چالاکی ،باسرعت وباشتاب حرکت کردن ،ناز،عشوه وآدا
یوردوم  :                         وطن من ،زادگاه ومیهن من
یوروک  :                         حیات ،آفرینش ،طرززندگی
یوسما :                         نازنین ،دارای عشوه وادا
یوکسَل :                        برتر، والا ،اوج گیرنده وبالا رونده ،محترم، ذیقیمت
یٶنال  :                          دارای هدف وسمت وسو

سونال :                          تقدیم شده ،پیشکش شده ،عطا گشته ،هدیه شده
سونای  :                         آخرین شب طلوع ماه،عطا شده ،تقدیمی
سوندوس  :                      دیبا ،پارچه ابریشمی لطیف وگرانبها
سون گول :                       آخرین گل متولد شده از مادر (فرزند دختر)
سیبئل :                          قطرۀ باران ،سنبل ،خوشۀ گندم
سیرما :                          گلابتون،رشته های نازک وظریف وباریک طلایانقره شبیه به نخ،رشته زرین،یاسمین
سیلا  :                           ملحق شدن ،وصال
شَن آی  :                        ماه شادی بخش ،ماه خوشایند
شَنال  :                          خوشحال ومسرور ،راضی وخوشنود ،شاد،دلخوش
شَن ایز :                         علامت یااثر شادی بخش ،نشانۀ خوشبخت
شَن سَس :                     خوش آوا
شَن گول  :                      گلی که مایه خوشبختی است ،گل رضایت بخش
شَن ناز :                         دختر نازوشاد
شن یار  :                        یارشاد وخوشحال
طرلان  :                          بازشکاری،«طارلان»
فَرآی :                            نورماه ،مایه زینت وزیبایی ماه
فولیا  :                           گل نسرین ،نرگس زرد
فوندا :                           علف جارو یاجاروب ،بیشه ای که در آن علف ها وبوته های بسیاری روئیده باشد،علفزار
قاراتئل  :                       سیاه مو
قاراجا :                          تیره رنگ،بُز کوهی
قاراگیله  :                       انگور سیاه دانه
قاراگٶز :                         سیاه چشم ،دارای چشمانی بامردمک سیاه رنگ
قَرَنفیل :                         گل میخک
قلم گول  :                      دارای نگاری چون گل ،زیبارخسار
قنیره  :                          بی مثل ومانند ،زیبارخسار بی نظیر
قوتلوآی  :                       ماه مقدّس وخوش یمن
قیز ناز :                         دختر نازنین وعشوه گر
قیزیل  :                         سرخ ،طلا
قیزیل گول  :                    گل سرخ(رُز)،گل محمدی
کاراک  :                         مردمک چشم
کاواک :                          درخت تبریزی ،سپیدار
کایرا :                            لطف واحسان ،نیکی کردن
کایران  :                         چمن ،مکانی مسطح ،میدان
کایناک  :                         منبع ،مٲخذ،فعال ، پرانرژی
کَپَنَک  :                          پروانه
کَکلیک :                         کبک،پرنده کوهی
کَلَبَک :                          پروانه
کوتکو  :                          ساده ،متواضع ،مٶدّب
کونات  :                          آنکه محبت وعلاقه سایرین راجلب می نماید ،مهربان
کیمیا  :                          علم شیمی ،حکمت وقدرت
کٶلگه  :                          سایه
کؤنول  :                          قلب ،دل ،احساسات قلبی ،میل واشتیاق ،آرزو ،هوس
گلین  :                          عروس
گول آی  :                       متشکل است ازدوکلمه «گول» و«آی»
گول ایز :                         نشان وعلامت گل ،ردِّ گل
گول باهار  :                      گل وبهار
گول بَن  :                         آنکه خالی زیبا چون گل داشته باشد
گول بنیز :                         گل چهره ،گل گونه
گول بوداق  :                     شاخه گل ،بوته گل
گول تَک  :                       گل نادروکمیاب ،نظیر گل
گول دَم  :                       دارای نَفَسی خوشبوهمانند گل
گولدَن  :                         به عمل آمده از گل ،متعلق به گل
گولر  :                           خنده رو ،خندان ،تبسم کننده ، خوشحال ،مهربان ومشفق
گولرآی  :                         « گول ر» و « آی »
گول سئل  :                     سیلی از گل وشکوفه، نظیروشبیه گل ،متعلق به گل

َزرتکین :                           دختر یابانویی که نظیرطلااست ،همانند طلا
زَرخانیم  :                          خانمی نظیرطلا ،زیبا روی
زَرلی  :                              پوشانده شده باطلا ،مزیّن به طلا
زومرود (زُمُرد ) :                   سنگی قیمتی وبراق به رنگ سبز
ژاریک  :                             درخشنده ،منوّر
ژالین  :                              شعله
ژَمیس  :                            میوه ،ثمر
سئچکین  :                         ممتاز،لایق گزینش ،برگزیده
سئزال  :                            دارای احساس ،درک کننده ،فهمنده ،حسَاس
سئزَر :                               آنکه بتواند درک کند
سئل شن  :                        سیل شادی
سئلناز  :                            سیل ناز وعشوه ،دنیایی از قشنگی
سئودا (سودا) :                   عشق ومحبّت،سُودا ،عشق شدید،میل ورغبت،هوس وخواسته،آرزو
سئودیم  :                          علاقه مند شدم ،پسندیدم
سئوَر :                              دوست دارنده وعاشق،محبوب ودوست داشتنی
سئوسای  :                        احترام متقابل در عشق ورفیق
سئوشن  :                         شادی را دوست دار
سئوکال  :                          محبوبیّت داشته باش وزندگی کن ،حس صداقت درعشق
سئوگی  :                         احساس علاقه ودوستی
سئوگیم  :                         بیان واژه «سئوگی»اززبان اول شخص مفرد
سئوَن  :                           دلباخته شونده
سئوناز :                           نازدوست ،عشق ناز
سئویل  :                          دوست داشتنی ،لایق ، محبوب ، شایستۀ دوست داشته شدن
سئویم  :                          جذّاب ،جلب کننده
سئوین  :                          خوشحال گشتن ، شادمان ومسرور شدن
سئوینج  :                         حس شعف وشادی ،فرح
ساچلی  :                         گیسوی بلند
ساچناز  :                         دختری که گیسوان قشنگی دارد
سارا  :                             قوت و جسارت
سارای  :                          ماه زرد و روشن،نام یکی ازآبادیها درجزیرۀ شاهی دریاچۀ ارومیه .
سارین  :                          ترانه
ساناز :                            بی همتا ،کم نظیر
سانای  :                          محترم ،لایق احترام
سایا  :                            یک رنگ وبی ریا
سایات  :                          دارای نام وجاه
سایرا(سِهره یاسِیره ) :        آواز خواندن ،چه چه زدن ،بلبل
سایراش :                         نجوا کردن ،زمزمه نمودن ،به آرامی آواز خواندن
سایراو  :                          پرندۀ آوازه خوان ،بلبل
سایقی :                         احترام ،حرمت ،ادب ونزاکت
سایقین  :                         حرمت نشان دهنده ، احترام گذارنده ،انسان شایسته احترام
سای گول  :                      گل مورد احترام ،زیبارخساری که لایق احترام است
سایلان :                           مورد احترام ،معتبر ومحترم
سایلاو  :                          نماینده ،وکیل ،برگزیده
سایین  :                          لایق حرمت ،محترم ،آنکه دیگران باوی محترمانه رفتارنمایند
سَرپیل  :                          پاشیدن ،پراکنده گشتن ،جهیدن
سَرمین  :                         محجوب ،باحیا ،آبرومند
سرین  :                          صبور بودن
سَلما  :                          برگ درشت ،برگ پهن
سَلَن  :                          صدا ،آوای موزون ،لحن خوش ودلنشین ،آهنگ
سورمه  :                        ماده ای که بانوان بر چشم کشند ،کَحل
سوسن  :                       دراصل «شوسانّا» است گیاهی از تیره زنبق دارای برگهای زیباو خوشبو،این(نام بین المللی)
سولماز :                         آنکه تازگی وطراوتش راحفظ کند،همیشه شاداب،به دوراز پژمردگی
سومَر :                          قوم سومریان که بنابه نظریۀ بسیاری ازدانشمندان ازاقوام ترک بوده .
سونا :                           قو،اُردک ،اردکی که در ناحیۀ سرش پرهای سبزرنگ دارد،جهت مدح زیبا رویان
سونار :                           تقدیم می کند ،اهدا می نماید

تولین  :                           آنکه بسیار ظریف دیده می شود، آینه
توماقان  :                         گل نیلوفر
تونا  :                              نام ترکی رود« دونای» که پس از رود وولگا واقع در اروپا طولانی ترین محسوب می شود
جئیران  :                          غزال ،آهو
جان ایپک  :                       آنکه روح وقلبش همچون ابریشم لطیف وظریف است
جان سِئل  :                       متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار
جان سونار :                       کسیکه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنکه از جانش نیزدریغ نورزد
جان سوی  :                       آنکه از تبارنیاکانی نیکو وقدرتمند باشد
جان شَن  :                        مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده
جَرَن  :                              جیران،گوزن ماده،کاربرداین نام بصورت «جَران »نیزدیده می شود
جیلوه لی  :                        باناز وغمزه ،آنکه عشوه وکرشمه کند
جیلوه ناز  :                         نازنین ،دارای ناز وغمزه ،عشوه گر
چئچئن :                            زیبا،برازنده وخوشایند
چاغداش  :                        معاصر، هم عصر، زندگی کردن در یک برهۀ زمانی واحد
چاغری  :                           شاهین شکاری ،طرلان؛ دعوت کردن ،بیانیه ،فراخواندن
چاغلار  :                            آبشار، آبی که جوشان وهمراه باغلیان وکف جاری گردد
چاغلایان  :                          آبشار،آبشار مصنوعی ،آب یارودی که از یک مکان مرتفع سرازیر گردد
چاقیر  :                             نام مخلوط با خاکستری ،پرنده شاهین تند وتیزودرشت
چایلان  :                           ماسه زار ،ریگزار
چلنگ  :                           حلقه گل ، تاج طلایی یانقره ای
چولپان  :                          ستارۀ زهریاناهید،ونوس
چیچک  :                          شکوفه ، گلهای گیاهان ودرختان که دارای رنگها ورایحه های متنوّعند
چیچک ناز :                       نازنین همانند گل ،زیبا رخسارعشوه گر
چیلَک  :                          گیاه توت فرنگی ومیوۀ آن
چیم ناز  :                         بسیار ناز کننده ،دارای عشوه وناز
حاک سال  :                     منسوب به حق وحقیقت ،درارتباط با حق
حورال :                           آزاد، مستقل،آزاده
خاتون :                          درزن ،عیال،زوجه وهمسر
خانیم  :                          عنوانی است مختص بانوان وبرگرفته از کلمه خان
خانیم زَر :                       خانمی نظیر طلا
دادلی  :                        خوشمزه،بامزه
داغشَن  :                      شادی وسرور کوهستان
دالغا :                           موج
دانشن  :                      فجر شادی
دَفنه  :                         درخت همیشه سبز که ازبرگهایش‎درصنایع غذایی‎استفاده میشود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو
دَنیز  :                           دریا ، قسمت دریاهای زمین،دریای آب شور که با خشکی احاطه شود،وسیع،افزون،بی نهایت
دورا  :                           قله کوه
دور تَکین  :                    همچون دُرّ،نظیر مروارید ،عزیز ودوست داشتنی
دوردانه :                       دانه مروارید،دُرّ،لٶلٶ،عزیزومحبوب،خلف یااولاد گرامی ودوست داشتنی
دورنا :                          درنا
دوزگون  :                      راست ودرست،عاری ازکجی وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون کمی وکاستی،کامل
دوزلو :                           بانمک ،ملیح ،باملاحت
دولغون :                        پر ،تمام
دولقون  :                        تمام وکامل ،پروانباشته شده ، دارای مضمون،مهم،والا،برتر
دونیا  :                           کائنات ،کرۀ زمین ،عالم هستی ،عالم اجتماعی انسانها
دویسال  :                       دارای احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراک واندر یافت ظریف،حسّاس
دویغو :                           درک ودریافت حوادث عالم خارج،قابلیت فهم وادراک،متوجه شدن وآگاهی یافتن
دیرلیک  :                        آسایش ،امن وامان ،آرامش ،حیات ،تفاهم وسازش متقابل
دیکمَن :                          رأس ،نوک ،قلۀ کوه
دیلَک :                            آرزو وخواسته،مراد،خواهش
دٶکمن  :                          جذاب،برازنده ولایق
دٶنوش  :                         تغییر و تحول اساسی جهت توسعه وگسترش چیزی ونیز ترقی وپیشرفت می باشد
رشمه  :                           روبان یا لنتی که به منظور زینت استفاده می شود
ریما  :                              نام قدیم در یاچه ارومیه .
زئینَب  :                            نگین سنگی قیمتی ،جواهرات ،زینت پدر

ایشیل :                        منوّرشدن،درخشیدن،فروغ،پرتو
ایشیلار  :                      تابنده ،منوّر ،درخشنده
ایشیلاک  :                     براق وتابناک،دارای درخشش وپرتو
ایشین  :                       اشعه ،شعاع نور،پرتو،شفق
ایشین سو  :                  درخشش آب،روشنایی حاصل ازبازتابش نورتوسط آب
ایلدَش  :                       متولد شدگان در یک مکان
ایلدیر :                         روشنایی ،برق زدن ،درخشش
ایلقیم  :                       سراب
ایلک آی  :                     ماه نو ،ماه هلال
ایلک ایز :                      اولین نشانه ،نخستین علامت
ایلکناز :                        اولین ناز (اولین دختر خانواده )
ایلگی  :                       مناسب،ارتباط ووابستگی،کنجکاوی
ایلمَن  :                        وابسته به ایل وطایفه
اینجی  :                       دُرّ،مروارید،بسیار تابناک
اٶزآیتان  :                      کاملا شبیه به شفق
اٶزآیسان  :                    نظیرماه
اٶزبال  :                       عسل اصل وحقیقی
اٶزبَن  :                        خال ویژه ومادرزاد
اٶزبیل  :                        آنکه دارای دانشی خاص است،باسواد وآگاه
اٶزپینار :                        منبع آب منحصربه فرد،آب حیات بخش وزلال چشمه
اٶزجان  :                       تَنی،عزیزومحبوب
اٶزدَش :                        فاقد تفاوت،کاملا یکسان
اٶزدَک  :                        ماده،ماتریال،تنۀ درخت
اٶزگو  :                         منحصربه فرد،خاص وویژه
اٶزگول  :                       ویژگی،گونه ونوع
اٶزگولَچ  :                       آنکه خنده منحصربه فردی دارد،دارای طرزخنده ای ویژه
اٶزگونَش :                      نظیرخورشید
اٶزَل  :                          چیره دست وماهر،ویژه،مخصوص،جداگانه
اٶزلَر :                          حسرت کشنده،دلتنگ
اٶزلَم  :                        درذوق وشوق دیدار کسی یا چیزی بودن،حسرت،آرزو
اٶزن  :                         توجه واعتنای جدی
اٶزیورت  :                      سرزمین مادری،میهن،ایل ووطن وطایفه
اٶکه  :                         تیزفهم ،باهوش،متفکروعاقل
اٶگه  :                         متفکر،عاقل،وزیر،مشاور
اٶن ایز :                        اوّلین اثر،نخستین راه
اٶوگول  :                       لایق تعریف وتمجید
اٶیوک  :                        هیجان حاصله ازحس عشق ومحبّت،جوش وخروش عشق
باخیش  :                      نگاه
بادام گؤز  :                    چشم بادامی
باریش  :                       صلح،آتش بس،آشتی
بارینج  :                        شبدرکوهی
باغیش  :                      بخشیدن،هدیه نمودن،عطا
بالا  :                           اولاد،فرزند،نوزاد
بال سان  :                    شیرین همانندعسل،متعلق به عسل
باللی :                         ترکیب شده باعسل،شیرین ولذّت بخش همانندعسل
بایاز  :                          دراصل بیاض است ؛کاملا سفید
بایان  :                         خانم ،بانو
بایراق  :                       تکّه پارچۀ رنگی که بررویش علامت با نشان خاصّ یک دولت ،خلق ،حزب ویا مؤسسه
بَتی  :                         تصویرکردن ،چهره وصورت،فرم،اندام وپیکر،قدوقامت
بَتیک  :                         مکتوب،نامه،نوشته های رسمی،سند،دعای مکتوب
بَدیز :                          زیبا ،خوش قدوقامت،ظریف
بَگَنچ  :                         خوشایند ،پسندیده ومطلوب
بَزَک  :                         نقش ونگار ،آرایش وزینت
بَلگَن  :                         شایسته ،لایق ،سزاوار
بَلگَین  :                        واضح،بارز وآشکار،روشن